Maciej Józef Brodowicz

(24 lutego 1790 Grzymałów, Podole – 22 stycznia 1885 Kraków)

lekarz, naukowiec 

rodzina

syn Andrzeja i Barbary z Kadłubowskich 

Maciej Józef Brodowicz              Twórca:  Regulski, Aleksander Tadeusz (1839-1884)  - drzeworytnik;  

                                                                                Tegazzo, Franciszek (1829-1879)  - autor pierwowzoru  (wg) zbiory Muzeum Narodowe w Krakowie

poślubił: Wilhelmina z domu Schweikart (później Skibińska), córka malarza, miniaturzysty

biogram

           W Zbarażu ukończył trzy klasy niemieckie i cztery łacińskie, piątą ostatnią tak zwaną poetykę ukończył w Brzeżanach, dokąd gimnazjum przeniesiono. Po studiach medycznych w Wiedniu, pod kierunkiem Filipa Karola Hartmana, profesora patologii i terapii ogólnej, Jana Walentego Hildebranda (poprzednio profesor we Lwowie, a potem w Krakowie), wtedy dyrektor kliniki i profesor patologii i terapii szczególnej, Jana Nepomucena Raimana, profesora chirurgii, zakończonych stopniem doktorskim, pracował w Szpitalu Powszechnym w Wiedniu.

          Po uzyskaniu dyplomu okulisty przeniósł się do Krakowa, został profesorem UJ i objął Katedrę Terapii na Wydziale Lekarskim oraz kierował kliniką w Szpitalu św. Łazarza. Zreorganizował wydział lekarski i klinikę uniwersytecką, stworzył materialne podstawy ich funkcjonowania. Przejął ofiarowany przez rozwiązane właśnie Krakowskie Towarzystwo Wolnomularzy, budynek przy ulicy Kopernika 7 (obecnie Instytut Biochemii Lekarskiej) i po jego przebudowie wprowadził tam Kliniki Lekarską, Chirurgiczną i Położniczą. Kilka lat później Klinikę Położniczą przeniósł do zakupionego przez siebie sąsiedniego dworku na Wesołej. Był wybitną indywidualnością, utworzył podstawy krakowskiej szkoły internistycznej, urządził wzorowo Klinikę.

           Był dwukrotnie wybierany rektorem, został komisarzem Zakładu Naukowego Wolnego Miasta Krakowa i brał udział w jego rządzie. Jego też w dużym stopniu zasługą było uratowanie Akademii Krakowskiej zagrożonej likwidacją przez władze austriackie, czym naraził się - jako rzekomy austrofil - na niechęć studentów i innych środowisk krakowskich.

           Ze swojego mieszkania przy ulicy Strzeleckiej 7 odbywał spacery nad Białuchą, tam gdzie siadał pod ulubionym przez niego drzewem powstały zabawne wiersze, które wydał bezimiennie w zbiorku Kwiaty polne. 

           Pod koniec życia uchodził za dziwaka, jako anegdotę podawano, że przez ostatnich 16 lat swojego życia przechowywał w mieszkaniu przeznaczoną dla siebie trumnę z nie heblowanych desek sosnowych, do której miano go złożyć w koszuli uszytej przed laty przez matkę i w starym mundurze urzędnika Wolnego Miasta Krakowa. W trumnie miały być umieszczone listy matki i przyjaciela z lat młodości oraz wypchany ulubiony kanarek przywieziony przez niego z Wiednia. W przeddzień śmierci przesłał kilku znajomym bileciki pożegnalne.

           Swój bogaty księgozbiór i kolekcję rycin zapisał Bibliotece Jagiellońskiej. Jego olejny portret powieszono w dziekanacie Wydziału Lekarskiego UJ.

          Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera 11).

Pamiętnikarz Fryderyk Hechel pisał o nim:

            (…) mąż ten, jakkolwiek młody wówczas i nieznajomy jeszcze, nie tylko nie był miejsca tego niegodnym, ale owszem, już w parę lat dał się publiczności krakowskiej i młodzieży uczącej się jako dobry lekarz i nauczyciel poznać i stał się ówczesnemu składowi wydziału lekarskiego prawdziwą ozdobą i wzorem pracowitości i porządku, a stąd też celem nienawiści i prześladowań.

wybrane prace:

1871 - Przegląd ogólny swojego zawodu lekarskiego i nauczycielskiego

1871 – zbiór wierszy Kwiatki polne

1872 - Curriculum Vitae, skreślił dla swoich przyjaciół M.J. B.

1874 - Ważniejsze dokumenta odnoszące się do swojego udziału w sprawach i losach Zakładów Naukowych b. W. M. Krakowa i jego Okręgu zebrał i objaśnił jako przyczynek do historyi tychże … wysłużony Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego

kalendarium

1797 – rozpoczął naukę w Zbarażu

1805 – ukończył gimnazjum w Brzeżanach

1810-1817 – odbył studia medyczne w Wiedniu

1817 VIII 23 – otrzymał stopień doktora medycyny

1818 – asystent profesora Rajmana

1822 V 25 – uzyskał dyplom magistra okulistyki

1823 – osiadł w Krakowie

1823 IV 15 – członek czynny Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

1823 – został profesorem UJ

1823 III 3 – wobec Wydziału i studentów wygłosił w języku łacińskim program swoich przyszłych wykładów

1823–1850 – kierownik Katedry Kliniki Lekarskiej UJ

1827 – do budynku przy ulicy Kopernika 7 przeprowadził ze Szpitala św. Łazarza Kliniki Lekarską, Chirurgiczną i Położniczą

1833–1837 – dziekan Wydziału Lekarskiego UJ

1839–1841 i 1847–1848 – pełnił funkcję rektora UJ

1841–1846 – komisarz Zakładów Naukowych Wolnego Miasta Krakowa

1847 VIII 1 – otrzymał tytuł doktora filozofii UJ

1850 – usunął się z życia zawodowego i publicznego

1867 VIII 23 – uroczyście obchodzono jubileusz jego 50-letniego doktorstwa

1867 – otrzymał doktorat honoris UJ

1935 – jego imieniem nazwano drogę jego dawnych spacerów, dziś ulicę w II dzielnicy Grzegórzki, na osiedlu Oficerskim.

1971 - ukazała się monografia "Józef Maciej Brodowicz: z dziejów organizacji nauki i nauczania w Wolnym Mieście Krakowie" Kamilli Mrozowskiej

1985 – przy ulicy Strzeleckiej 7 upamiętniono go tablicą pamiątkową

źródła:

Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005

Kronika Krakowa, Warszawa 1996

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000

Kronika Krakowa, Warszawa 1996

Leon Wachholz, Brodowicz Maciej Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t.2, Kraków 1936, reprint Kraków 1989

Józef Oettinger, Maciej Józef Brodowicz, Kraków 1885